Rozprawa frankowa online – jak to zrobić?

• Na czas pandemii COVID-19 – a więc stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii – ustawodawca wprowadził przepisy pozwalające na szerokie zastosowanie rozpraw zdalnych.
• Przepisy te będą obowiązywać jeszcze do 1 lipca 2024 roku, a więc przez rok od zakończenia stanu zagrożenia epidemicznego. Jest to najlepszy czas na sięgnięcie po zdalne prowadzenie sprawy frankowej. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego są mniej korzystne w tym obszarze.
• Zawsze wdrożenie rozpraw zdalnych zależy od decyzji sądu. Sąd nie ma obowiązku uwzględniać wniosku frankowicza, dlatego zawsze musi on zostać dobrze uzasadniony. 

Spis treści:

1. Rozprawy cywilne online – kiedy są dopuszczalne?
2. Posiedzenie zdalne a sprawy frankowe
3. Czy o zdalną rozprawę można wnioskować?
4. Rozprawa frankowa online – dobra rada dla frankowiczów

Wybuch pandemii COVID-19 przyspieszył wiele procesów, które rozpoczęły się jeszcze przed pojawieniem się choroby wywoływanej przez nowego koronawirusa. Jednym z nich bez wątpienia jest cyfryzacja różnego rodzaju sfer naszego życia. Przebieg pandemii dobitnie uzasadnił, że efektywna praca i nauka zdalna jest możliwa. Podobne zmiany zaszły w wymiarze sprawiedliwości, gdzie na szeroką skalę zastosowano zdalne rozprawy. Można z nich, pod pewnymi warunkami korzystać nadal. Co powinni zrobić frankowicze, aby zdalnie przeprowadzić swoją sprawę? 

Rozprawy cywilne online – kiedy są dopuszczalne?

Podstawą do przeprowadzenia zdalnej rozprawy w sprawie cywilnej jest art.15zzs¹ ust. 1 ustawy z dnia ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Zgodnie z tym przepisem w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania tego z nich, który obowiązywał jako ostatni, w sprawach rozpoznawanych według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego stosuje się następujące zasady:

• rozprawę lub posiedzenie jawne przeprowadza się przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku (posiedzenie zdalne), z tym że osoby w nim uczestniczące, w tym członkowie składu orzekającego, nie muszą przebywać w budynku sądu;
• od przeprowadzenia posiedzenia zdalnego można odstąpić tylko w przypadku, gdy rozpoznanie sprawy na rozprawie lub posiedzeniu jawnym jest konieczne, a ich przeprowadzenie w budynku sądu nie wywoła nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w nich uczestniczących;
• przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, gdy nie można przeprowadzić posiedzenia zdalnego, a przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia jawnego nie jest konieczne, a żadna ze stron nie sprzeciwiła się rozpoznaniu sprawy na posiedzeniu niejawnym w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne.

Niezależnie od powyższego, zgodnie z art. 151 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia jawnego przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających jego przeprowadzenie na odległość. W takim przypadku uczestnicy postępowania mogą brać udział w posiedzeniu sądowym, gdy przebywają w budynku innego sądu i dokonywać tam czynności procesowych, a przebieg czynności procesowych transmituje się z sali sądowej sądu prowadzącego postępowanie do miejsca pobytu uczestników postępowania oraz z miejsca pobytu uczestników postępowania do sali sądowej sądu prowadzącego postępowanie. 

Posiedzenie zdalne a sprawy frankowe

Sprawy frankowe należą do kategorii spraw rozpoznawanych na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Tym samym nie ma wątpliwości, że konsumenci posiadający kredyty denominowane lub indeksowane do franka szwajcarskiego, mają prawo sięgnąć po procedowanie swojej sprawy w sposób zdalny. Jednak nie jest to takie proste – wszystko zależy od decyzji sądu, który może, ale nie musi zgadzać się na tego rodzaju rozwiązanie. Warto w tym kontekście podkreślić, że:

• na mocy „ustawy COVIDowej” rozprawy online będzie można przeprowadzać do 1 lipca 2024 roku. Wtedy minie rok od zakończenia obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego. Chyba, że do tego czasu stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii zostanie ponownie wprowadzony. Wówczas przepisy te zaczną obowiązywać „od nowa”;
• jednocześnie – wprowadzone stosunkowo niedawno – przepisy Kodeksu postępowania cywilnego odnoszące się do rozpraw zdalnych mają zupełnie niezależny charakter. Tym samym na ich podstawie sędzia zawsze może zarządzić zdalne procedowanie sprawy. Tu jednak trzeba liczyć się z koniecznością przebywania w budynku innego sądu, niż ten, w którym toczy się sprawa. 

Czy o zdalną rozprawę można wnioskować?

Nie ma wątpliwości, że dla wielu frankowiczów zdalne rozprawy w ramach ich procesów z bankami mogą stanowić spore ułatwienie w dochodzeniu swoich praw. Jednak nic nie dzieje się tu samo przez się – o zdalne rozprawy można wnioskować, ale złożenie wniosku o takiej treści nie wiąże sądu. Tym samym może on po prostu odrzucić żądanie frankowicza i procedować sprawę w sposób tradycyjny. Jeżeli frankowicz chce sięgnąć po zdalne rozprawy, to musi dołożyć wszelkich starań do tego, aby przekonać sąd do takiego rozwiązania. Przydatne mogą się tu okazać takie argumenty, jak:

• wskazanie na jednoznaczne okoliczności, ze względu na które frankowicz ubiega się o zdalne rozprawy. Sama wygoda stron rzadko kiedy jest dobrym motywem do wdrożenia zdalnych rozpraw. Z pewnością bardziej przekonujące dla sądu jest np. stan zdrowia, konieczność opieki nad bliskimi czy trudności z połączeniem obowiązków zawodowych ze wstawiennictwem w sądzie;
• dobrym pomysłem może okazać się sięgnięcie po wykładnię celowościową, wskazując, że frankowicz jako konsumentem jest „słabszą” od banku stroną stosunku prawnego, której przysługuje z tego tytułu szczególna ochrona. Jej przejawem może być zdalne prowadzenie rozpraw w sprawie frankowej, zwłaszcza jeżeli faktycznie ułatwi to frankowiczowi dochodzenie swoich praw.

Również w tym kontekście sprawdza się ogólna zasada, którą zawsze warto kierować się w sprawach frankowych: im lepsze jakości argumenty zostaną przedstawione sądowi, tym większe szanse na to, aby sąd zgodził się na zdalne rozprawy. 

Rozprawa frankowa online – dobra rada dla frankowiczów

Największe szanse na zdalne prowadzenie sprawy frankowej istnieją do 1 lipca 2024 roku. Wtedy minie rok od zakończenia stanu zagrożenia epidemicznego związanego z pandemią COVID-19. To właśnie na czas stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego wprowadzono najkorzystniejsze przepisy pozwalające na zdalne prowadzenie rozpraw w sprawach cywilnych, do których należą także sprawy frankowiczów. Niezależnie od tego w Kodeksie postępowania cywilnego istnieją przepisy pozwalające na prowadzenie rozpraw na odległość, przy założeniu, że strony znajdują się w budynku jakiegoś sądu. Zawsze sąd może, ale nie musi zgodzić się na zdalne posiedzenia. Stąd trzeba dobrze uzasadnić wniosek o zastosowanie tego rozwiązania. Bez tego raczej nie należy spodziewać się, że sąd przychyli się do prośby frankowicza.