- Według większości prognoz rok 2023 upłynie pod znakiem rosnących problemów ze spłatą kredytów konsumenckich.
- Jednym ze sposobów na rozwiązanie tego problemu może okazać się skorzystanie z sankcji kredytu darmowego, dzięki której konsument zwraca jedynie pożyczony kapitał, bez odsetek i innych kosztów.
- W najbliższym czasie ustawodawca nie planuje zmian legislacyjnych w zakresie przepisów regulujących sankcję kredytu darmowego.
Pogłębiające się trudności konsumentów ze spłatą ich zobowiązań wobec banków wzbudzają coraz większe zaniepokojenie. Niestety niewiele wskazuje na to, że w roku 2023 sytuacja ta ulegnie poprawie. Tymczasem spora cześć umów o kredyt konsumencki może okazać się wadliwa. I to do tego stopnia, że kredytobiorca może zastosować sankcję kredytu darmowego, uprawniającą go do zwrotu jedynie pożyczonego kapitału. Jak w 2023 roku będzie wyglądało postępowanie w sprawie sankcji kredytu darmowego i na czym w ogóle polega to rozwiązanie?
Co to jest sankcja kredytu darmowego?
Sankcja kredytu darmowego to prawo konsumenta do zwrotu kredytu bez odsetek czy innych, dodatkowych kosztów. Możliwość zastosowania sankcji kredytu darmowego pojawia się wówczas, gdy w umowie kredytowej pojawiły się nieprawidłowości określone w ustawie o kredycie konsumenckim. Chodzi tu o takie przekroczenia ustawy, jak:
- naliczenie zbyt wysokich odsetek;
- brak określenia rodzaju kredytu;
- niewskazanie czasu obowiązywania umowy;
- niezdefiniowanie całkowitej kwoty do spłaty;
- niepodanie terminu i sposobu wypłaty kredytu;
- nieokreślenie stopy oprocentowania kredytu, warunków stosowania tej stopy, a także okresu, warunków i procedur zmiany stopy oprocentowania wraz z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu;
- niewykazanie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania;
- niepodanie zasad i terminów spłaty kredytu, w szczególności kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy.
Zgodnie z przepisami ustawy o kredycie konsumenckim umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Jednocześnie jej postanowienia muszą zostać sformułowane w sposób jednoznaczny i zrozumiały.
Właściwie w przypadku każdej umowy kredytowej „jednoznaczność” i „zrozumiałość” jej postanowień stanowi jeden z ciekawszych aspektów analizy możliwości sięgnięcia po sankcje kredytu darmowego. W końcu właściwie każda umowa kredytowa to rozbudowany i skomplikowany dokument, w którego treści trudno się zorientować. Dlatego praktycznie każdy kredyt zaciągnięty przez konsumenta powinien zostać przeanalizowany pod kątem możliwości sięgnięcia po sankcję kredytu darmowego. Kiedy opłaca się z niej skorzystać?
Kiedy warto skorzystać z sankcji kredytu darmowego?
Sankcja kredytu darmowego jest opłacalna sama przez się – zwrot jedynie pożyczonego kapitału oznacza bardzo duże oszczędności dla kredytobiorcy-konsumenta. Stąd w pierwszej kolejności powinni po nią sięgnąć ci, którzy mają problemy z regulowaniem swojego zobowiązania wobec banku bądź mają wątpliwości co do tego, czy zaciągnięty przez nich kredyt jest zgodny z prawem.
Z drugiej jednak strony dlaczego konsument miałby ponosić nienależne płatności na rzecz banku? Odsetki i koszty pozaodsetkowe stanowią dla każdego kredytodawcy podstawowe źródło zarobku, dla kredytobiorcy zaś podstawowe źródło obciążeń jego domowego budżetu. Skoro więc bank nalicza te koszty w sposób niezgodny z prawem, to nie ma jakichkolwiek argumentów za tym, aby te płatności realizować. W związku z tym analiza umowy o kredyt konsumencki pod kątem sankcji kredytu darmowego powinna być standardem.
Sankcja kredytu darmowego – przebieg procedury
Biorąc pod uwagę zarówno przepisy obowiązującego w kwestii sankcji kredytu darmowego prawa, jak i przygotowania, jakie trzeba przeprowadzić, aby móc sięgnąć po ten mechanizm, procedurę w sprawie sankcji kredytu darmowego można streścić następująco:
- analiza treści umowy kredytowej pod kątem jej zgodności z ustawą o kredycie konsumenckim;
- złożenie pisemnego oświadczenia kredytodawcy przez konsumenta o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego;
- zaprzestanie płatności rat odsetkowych;
- przygotowanie się na ewentualny spór prawny z bankiem.
Zgodnie z przepisami ustawy o kredycie konsumenckim sankcja kredytu darmowego otwiera konieczność spłaty kredytu w odpowiednim terminie. Jeżeli kredytodawca w umowie nie określił zasad i terminów spłaty kredytu, konsument zwraca kredyt w równych ratach, płatnych co miesiąc, od dnia zawarcia umowy. Natomiast, gdyby okazało się, że w umowie kredytowej nie został określony jedynie termin spłaty, to stosuje się następujące rozwiązania:
- w przypadku kredytów konsumenckich do wysokości 80 000 złotych ich spłata powinna nastąpić w terminie pięciu lat;
- w przypadku kredytów konsumenckich powyżej 80 000 złotych termin ten wynosi dziesięć lat.
Co prawda sankcja kredytu darmowego stanowi prawo każdego konsumenta, który zawarł z bakiem umowę niespełniającą standardów przewidzianych przez ustawodawcę dla tego rodzaju kontraktów. Jednak nie oznacza to, iż banki bez żadnej reakcji pozostawiają złożenie przez konsumenta oświadczenia o sięgnięcie po sankcję kredytu darmowego. Niestety, trzeba przygotować się nawet na sprawę przed sądem.
Sankcja kredytu darmowego – trzeba mieć dobre argumenty
Właśnie dlatego przed złożeniem oświadczenia o sankcji kredytu darmowego trzeba przeprowadzić wszechstronną i pogłębioną analizę treści umowy pod kątem jej zgodności z prawem. Argumenty te należy przedstawić już w pisemnym oświadczeniu, w postaci jego uzasadnienia. Solidne przedstawienie wszystkich okoliczności, dzięki którym sankcja kredytu darmowego powinna znaleźć zastosowanie do danej umowy nierzadko pozwala na uniknięcie sprawy przed sądem.Jeżeli jednak do niej dojdzie, to kluczową kwestią stanie się podjęcie właściwej obrony swoich praw. Trzeba nie tylko prawidłowo odpowiedź na pozew, ale również wypełniać wszystkie obowiązki proceduralne wynikające z Kodeksu postępowania cywilnego. W przeciwnym razie może okazać się, że konsument nawet mający rację, przegra sprawę. Wówczas będzie musiał zwrócić nie tylko kapitał kredytu, ale również wszystkie zaległy raty odsetkowe.
